Ciltte oluşan kırışıklık, sarkma, lekelenmelerin yok edilmesi işlemine cilt gençleştirme denir.
İnsanların yaşı ilerledikçe, ciltte oluşan bir grup durum ve değişikliklerin hepsine birden ciltteki yaşlanma belirtileri denir. Oluşan bu cilt değişiklikleri çevresel faktörler, genetik faktörler, beslenme ve diğer faktörlerle ilişkilidir. Başlı başına en büyük tek faktör ise güneş ışığına maruziyettir. Vücutta bulunan doğal pigmentler, güneş ışığına bağlı cilt yaşlanmasından kısmi koruyucu etki yapmaktadır. Mavi gözlü, açık tenli insanlarda yaşlanmaya bağlı cilt değişiklikleri , koyu tenli ve daha fazla pigmentli insanlara göre daha fazla görülmektedir.
- Yaşlanan cildin en üst tabakası olan epidermis incelir, pigment içeren hücrelerin (melanositler) sayısı azalır ve fakat kalan pigment hücrelerinin büyüklüğü artar. Bunun sonucunda cilt daha ince daha soluk ve daha şeffaf görüntü kazanır.Güneş temas eden alanlarda büyük pigmente lekeler ( yaşlılık lekeleri, çiller) oluşur.
- Cildin bağ doku elemanlarındaki değişiklikler cildin kuvveti ve elastikiyetini azalır. Özellikle güneş temas eden ciltte daha sık görülür.
- Cildin alt tabakası olan dermisteki damarların kırılganlığının artmasıyla ciltaltı kanamalar, morarmalar artar.
- Bayanlarda menapoz sonrası ve erkeklerde daha ileriki yaşlarda, ciltte özel terbezleri olan sebase bezlerin salgısı azalır ve cildi nemli tutmak zorlaşır ve ciltte kuruluk ve kaşıntı artar.
- Saç ve kıl azalması olur. Bazı yerlerde istenmeyen kıllanma artışı izlenebilir. Saçlar ve kıllar önce grilerşir sonra beyazlaşır.
- Cilt altı yağ dokusu tabakası incelir. Cilt daha zedelenmeye müsait olur ve vücut sıcaklığını düzenlemek daha zor olur. Ter bezleri salgısının azalması da vücut sıcaklığı düzenlenmesini zorlaştırıcı bir etkendir.
Bu değişiklikler her insanda farklı oran ve farklı yaş dilimlerinde izlenir.
Tüm bunların sonucunda ciltte kuruluk, kırışıklıklar, sarkmalar ve lekeler ana yaşlanma belirtileri olarak gözlemlenir. Doğal yaşlanma belirtileri yanında diyabet, karaciğer hastalığı, kalp hastalığı, damar hastalıkları, obezite, stres, kimyasallara maruziyet, iklim değişiklikleri alerjiler farklı cilt değişiklikleri yapabilir.
Cildi gençleştirecek estetik müdahaleler öncesi bu değişikliklerin mümkün olduğunca önlenmesi daha önemlidir. Stresten uzak durma, var olan hastalıkların tanı ve yeterli tedavisinin yapılması, dengeli beslenme yanında yaşlanma belirtilerinin en önemli risk faktörü olan güneş ışığından korunmak da çok önemlidir.
Bu amaçla;
- Bronzlaşmaktan ve solaryumdan sakınınız.
- Güneş ışığının en kuvvetli olduğu 10.00- 16.00 saatleri arasında güneş altında kalmayınız.
- Güneşten koruyucu kremler kullanınız. Kremler hem UVA hem de UVB ışınlarından koruyucu en az 30 SPF olmalıdır.
- Şapka, eldiven ve güneşten koruyucu kıyafetler kullanınız.
Cildi gençleştirmek için uygulanan estetik müdahaleler şunlardır:
1 - Botoks enjeksiyonu
2 - Dolgu maddesi enjeksiyonu
3 - Peeling (cilt soyma)
a- Kimyasal peeling ( cilt soyma)
b- Lazer peeling
c- Dermabrazyon ( mekanik soyma)
4 - Hiperbarik oksijen ve ozon tedavisi
5 - Cerrahi yöntemler
Özellikle yüz bölgesi kırışıklıkları tedavisinde botoks ve dolgu maddeleri tek başına veya birlikte kullanılabilinmektedir. Dolgu maddeleri hyaluronik asit, kolajen, hidroksiapatit veya polimetilmetakrilat yapılı olabilir.Bunun yanında insanın kendi dokularından elde edilen yağ enjeksiyonu, kök hücre enjeksiyonu, PRP ( Platelet rich plazma) ve çeşitli doku kokteylleri de genç bir cilt görünümü sağlamak için kullanılmaktadır.
Kırışıklıklar, lekeler, sivilce izleri ve porlar için çeşitli cilt yenileme teknikleri kullanılmaktadır. Burada amaç pürüzlü üst cilt tabakasını kaybedip daha sağlıklı, pürüzsüz, parlak, lekelerin kaybolduğu ve daha nemli bir cilt elde etmektir. Kimyasal peeling için en çok glikolik, laktik ve meyve asitlerini içeren "Alfa Hidroksi Asitleri (AHA)" tercih edilmektedir..
AHA, meyvelerden ve diğer besinlerden elde edilen doğal asitlerdir ve yüzeysel peeling maddesi olarak kullanılır.
TCA (trikloroasetik asit) ile orta derinlikte,
Fenol (karbolik asit) ile daha derin peeling yapılır, bu tedavi metodları daha farklıdır. Uzman doktor tarafından uygulanılması gereklidir.
Lazerle cilt gençleştirmede ise Pulsed dye-lazer, fraksiyonel karbondioksit lazer ve Q-switch Nd:YAG lazerler en sık kullanılan lazerlerdir. Bu amaçla kullanılan lazerle 2 yöntemle etki gösterirler:
1- Ablative tip gençleştirme lazerleri: Uygun bir derinlikte kontrollü bir şekilde cildin üst tabakasını soyarak etki ederler. Bu cilt yenileme tekniği ile cildin yüzeysel tabakaları ısıtılır. Aynı anda doku içindeki su buharlaşır ve cildin yıpranmış ve yaşlı görünüme neden olan üst tabakaları tahrip olur. Bunun sonucunda fibroplast aktivitesi artar, yeni kolajen ve matrix proteinleri oluşur ve tamamen yeni bir cilt matriksi ortaya çıkar.
2- Nonablative tip gençleştirme lazerleri: Non-Ablative (Ablative olmayan) lazerlerin enerji düzeyleri daha düşüktür ve cilt yüzeyinde herhangi bir tahribata yol açmazlar. Termal hasarı dermal tabakalarda yaparlar ve epidermis korunur. Nonablatif lazerle cilt gençleştirme tönteminde epidermis tahrip olmamakta, cilt altı doku uyarılmakta ve bunun sonucunda yeniden yapılanmaktadır.
Non-ablative lazerle cilt gençleştirme yöntemi yüz yanısıra, boyun, göğüs, kollar, eller, bacaklar ve ayaklarda da uygulanabilir.
Dermabrazyon peeling işleminin mekanik olarak lokal anestezi altında yapılmasıdır. Bu yöntem de cilt gençleştirmede kullanılır. Amaç daha pürüzsüz ve az kırışık bir cilt elde etmektir.
Hiperbarik oksijen tedavisi insanın hem zindeliğini arttıran hem de hücre yenilenmesini sağlayan doğal bir doping yöntemidir. İyileşmeyen cilt yaraları ve pek çok hastalığın tedavisinde de kullanılan bu yöntem gençleşmek için de kullanılabilinmektedir. Ozon terapisi de cilt yenileme ve gençleştirme amacıyla kullanılmaktadır.
Her türlü medikal tedaviye rağmen bazı kırışıklıklar, cilt sarkmaları ve lekeler cerrahi tedavi gerektirebilmektedir. Bu takdirde yüz germe (face lift), boyun germe (neck lift), kol germe ( brakioplasti), uyluk germe (thigh lift) gibi cerrahi işlemler yapılmaktadır.