PRP (PLATELET RICH PLASMA) TEDAVİSİ
 
KÖK HÜCRE NEDİR?
İnsan, babadan ve anneden gelen birer adet hücrenin birleşmesi ile oluşan tek hücreden meydana gelir. Bu tek hücre çekirdeğinde bulunan bilgiler doğrultusunda, bölünerek çoğalır ve oluşan hücreler farklılaşarak pek çok farklı doku ve organ sisteminin oluşmasını sağlar. Deri dokusu, kas, kıkırdak dokusu, karaciğer hücresi, akciğer hücresi gibi pekçok doku ve organ hücrelerin farklılaşması ile oluşur. Doğmuş her insanda, anne rahminde olduğu gibi henüz farklılaşmamış, sınırsız bölünebilme ve kendini yenileme, organ ve dokulara dönüşebilme yeteneğine sahip hücreler bulunmaktadır. Bu hücreler ‘kök hücre’ adı verilir. Kök hücreler, en çok göbek kordonu, kemik iliği ve kan içinde bulunmasına rağmen vücudun tüm dokularında bulunur. Kök hücrelerin tedavi amaçla kullanılmaya başlaması, kemik iliğinden alınan hücrelerin lösemi tedavisinde kullanılması ile olmuştur.
 
PLATELET NEDİR?
Plateletler kemik iliğinde bulunan ‘megakaryosit’ adı verilen dev hücrelerin parçalanmasıyla oluşan, içinde çok sayıda granül içeren renksiz hücre parçacıklarıdır. Trombosit veya kan pulcuğu diye de adlandırılır. Kan pıhtısının oluşumunda görev alırlar. Toplam ömürleri 8-12 gündür; kan dolaşımında 7-10 günlük ömürleri vardır. Daha sonra dalakta ayrıştırılırlar.
 
Sağlıklı bir insandaki trombosit sayımı 250-500 x 109/L kan arasındadır. Trombositopeni (düşük trombosit sayımı) ve trombositoz (yüksek trombosit sayımı) koagülasyon problemlerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Kaba bir anlatımla, düşük trombosit sayımı kanama riskini yükseltirken, yüksek trombosit sayımı tromboz riskini yükseltir.
 
Vücutta bir travma sonucu, oluşan ilk tepki plateletlerin (trombositler) yani kan pulcuklarının zedelenmiş doku bölgesine gönderilmesidir. Damar iç duvarı olan endotel hasarı sonucu açığa çıkan kolajen bağ dokusuna trombositler bağlanır. Daha sonra iyileşme için enflamasyon (iltihap, yangı) oluşmasını başlatırlar. Pıhtı (trombüs) dokusunu oluşturan plateletler, büyüme faktörleri salarak ortama kök hücreler, nötrofil ve makrofaj hücrelerinin gelmesini sağlar. Bu hücreler ortamdaki ölü doku, hücre ve bakterileri temizler. Daha sonra baskın hücre olan makrofaj hücreleri, çeşitli sitokin ve büyüme faktörleri salarak, nispeten hücresiz bir ortamı hücreden zengin bir ortama çevirirler. Daha sonra yara iyileşmesinin ileri basamakları olan proliferasyon ve remodeling gerçekleşir.
 
PRP NEDİR?

PRP (Platelet rich plasma), ‘ kan pulcukları yani trombositlerden zengin plazma’ anlamına gelmektedir. PRP (platelet rich plasma), büyüme faktörü ve farklı proteinleri içeren yüksek konsantrasyonda plateletlerin olduğu kan plazmasına verilen isimdir. PRP enjeksiyonu normal doku iyileşmesinde zaten aktif rol alan bu maddelerin, konsantre halde iyileşme istenilen bölgeye  enjeksiyonu ile daha hızlı ve daha iyi bir iyileşmenin oluşması amacı güder. PRP enjeksiyonunda hastanın kendi kanı kullanılır. Otojen bir doku naklidir. Başka bir canlıdan alınan kan veya doku kullanılmadığından, kanla bulaşan hastalık riski bulunmamaktadır. İlk defa M.Ferrari tarafından 1987’de bir açık kalp cerrahisi sırasında hastanın önceden kendisinden alınan kanın sonra tekrar hastaya verilmesi ile uygulamaya geçilmiştir. PRP’de bulunan büyüme faktörleri arasında, EGF(Epithelial Growth Factor), FGF(Fibroblast Growth Factor), PDGF(Platelet Derived Growth Factor), TGF-β (Transforming Growth Factor – Beta), TGF- α (Transforming Growth Factor- Alpha), IL-1 (Interleukin 1), ve VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor) en iyi bilinenleridir.
 
PRP KÖK HÜCRE TEDAVİSİ MİDİR?
Hayır, PRP vücuda verilen kök hücresi tedavisi değildir. Kök hücrelerin kendisi değildir. İçinde yoğun bir şekilde trombosit bulunması nedeniyle, vücutta enjekte edildiği alanda, trombositlerden daha yoğun bir büyüme faktörü açığa çıkması ile sonuçta daha yoğun bir kök hücrenin bölgeye gelmesi ve faaliyet göstermesi amaçlanır.
 
PRP, HANGİ AMAÇLARLA KULLANILIR?
PRP tedavisi sinir zedelenmesi, tendinit, osteoartrit, kalp kası zedelenmeleri, kemik tamir ve rejenerasyonu, plastik cerrahi ve ağız cerrahisi gibi pek çok alanda kullanılmaktadır. Günümüzde, özellikle profesyonel sporculardaki doku zedelenmelerinde kullanımı medyada ilgi çekmektedir. Estetik ve plastik cerrahi alanında pek çok kullanım alanı mevcuttur.
- Saç tedavisinde ve saç ekimini destekleyici tedavi olarak
- Antiaging amaçlı
- Yağ enjeksiyonları ile birlikte
- Dolgu maddeleri ile kırışıklık tedavisi
- Akne ve yara izleri tedavisinde

PRP NASIL UYGULANIR?
Hastanın kolundan enjektörle alınan 10-20 cc miktardaki kan santrifüj edilerek kırmızı kan hücrelerinin ayrılması sağlanır. Sonuçta büyüme faktörleri ve plateletlerin 6 kata kadar konsantre olduğu ‘ plateletten zengin kan plazma sıvısı’ elde edilir. Elde edilen PRP sorunlu bölgeye enjekte edilir. Toplam 30 dakika süren bu işlem sonrası 1-3 ayda istenilen etkiler görülmeye başlanır.

PRP ENJEKSİYON KAÇ KERE YAPILIR?
Kesin bir öneri olmamasına rağmen 4-6 hafta arayla 2-3 enjeksiyon önerilmektedir. Enjeksiyon sayısına, hastanın şikayetlerinin gözlemlenmesi ile birlikte karar verilir. Genç insanlarda daha az enjeksiyon yeterli olurken, ileri yaşta daha fazla enjeksiyon gerekebilir.
 
PRP ENJEKSİYONU SONRASI ÖNERİLER NELERDİR?
- İşlem sırasında iğne veya kan tutması olan hastalar gözlem altında bulundurulmalıdır.
- İşlem sonrası hasta hemen günlük hayatına geri dönebilir.
- teroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar normal yara iyileş mesinde oluşan iltihabi süreci engellediğinden PRP’nin etki mekanizmasını engelleyebilir.
- Yara iyileşmesini geciktiren sigara ve alkol kullanılmamalıdır.-
- Enjeksiyon sonrası ilk 5 gün bir miktar ağrı olabileceğinden ağrı kesici kullanılmalıdır.
 
PRP TEDAVİSİ GÜVENLİ MİDİR?
PRP uygulanması kolay ve güvenli bir yöntemdir. Antibakteriyel özelliği olması dolayısıyla PRP enjeksiyonu enfeksiyon riskini arttırmaz. Hastanın kendi kanı kullanıldığı için hastalık geçişi veya alerjik reaksiyonlar izlenmez. Yapılan işlem sırasında cerrahi kesi yapılmaz, ciltte iz bırakmaz.
 
HANGİ DURUMLARDA PRP KULLANILMAZ?
- Platelet fonksiyon bozukluğu olması
- Platelet sayısı düşük olması (trombositopeni)
- Hemodinamik stabilite olmaması
- Enjeksiyon alanında bölgesel enfeksiyonu olması
- Sepsis bulunması durumunda PRP enjeksiyonu yapılmamalıdır. Ayrıca tedavi alanına son 1 ayda steroid enjeksiyonu yapılması, son 2 haftada sistemik steroid tedavisi alınması, son 48 saat içinde steroid olmayan antienflamatuvar ilaç kullanımı olması, sigara içimi, kanser hastası olması, hemoglobin ( <10 g/dl) ve trombosit düşüklüğü , yakın zamanda ateşli hastalık geçirilmiş olması durumunda PRP kullanımı önerilmez.

SAÇ TEDAVİSİNDE PRP KULLANIMI
PRP tedavisi, saç dökülmesinin durdurulması ve saç köklerinin canlandırılması amacıyla tek başına ya da saç ekimi işlemiyle birlikte kullanılabilir. Büyüme faktörleri ve plateletlerin konsantre olarak sorunlu saç bölgesine enjeksiyonu ile rejenerasyon yapıcı hücreler ile kök hücrelerin bölgeye hücum etmesi amaçlanır. Saç tellerinin oluştuğu saç köklerinin canlanması ile saç sayısında artma oluşur.

Hastanın kolundan enjektörle alınan 10-20 cc miktardaki kan santrifüj edilerek kırmızı kan hücrelerinin ayrılması sağlanır. Sonuçta büyüme faktörleri ve plateletlerin 6 kata kadar konsantre olduğu ‘ plateletten zengin kan plazma sıvısı’ elde edilir. Elde edilen PRP sorunlu bölgeye enjekte edilir. Toplam 30 dakika süren bu işlem sonrası hasta günlük işlerine geri döner.
Tedavide 4 hafta arayla 3-4 seans ve sonrasında yılda bir kere uygulama önerilmektedir.
 
CİLT GENÇLEŞTİRMEDE PRP KULLANIMI
PRP enjeksiyonları, yaşlanan ciltteki değişikleri geriye almak, lekelerin azalması, sivilcelere bağlı izlerin düzeltilmesi, canlı ve parlak bir cilde kavuşmak için kullanılabilir. Özellikle yüz, boyun, dekolte bölgeleri ve eller kullanılabilecek bölgeler arasındadır.

Tedavide 4 hafta arayla 3-4 seans ve sonrasında 6-12 ayda bir kere uygulama önerilmektedir.İlk 2 seans ile genelde etkiler belli olmasına rağmen 1-2 yıllık takipte daha başarılı sonuçlar izlenir.

PRP antiaging ajan olarak tek başına kullanılabildiği gibi, lazer kullanımı ile, botoks ile, yağ enjeksiyonu ve diğer dolgu materyalleri ile birlikte de kullanılır. Yağ enjeksiyonları ile birlikte kullanıldığında, yağ hücrelerinin yaşamsallığını da arttırdığından daha kalıcı sonuçlar elde edilir.

PRP BAŞARILI MIDIR?

Estetik amaçlı olarak yeni yeni kullanılmaya başlayan bu tedavi ile ilgili geniş kapsamlı ve uzun süreli takipleri içeren bilimsel araştırmalar bulunmamaktadır. Var olan kısa süreli çalışmalarda iyi sonuçlar olduğu kadar, yeterli etkinin olmadığını belirten sonuçlar da bulunmaktadır. Yan etkisi görülmemiştir.