LASER sistemlerin ilk çıkışı, 1916 yılında Einstein’ın ‘ Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation’ teorisine dayanmaktadır. 1960’da Theodore Maiman, pempe ruby kristal kullanarak ışığı amplifiye etmiş ve ilk lazer sistemi kullanmıştır. Sonraki yıllarda helyum-neon, Nd:YAG, argon, karbondioksid ve diğer lazer sistemleri geliştirilmiştir.
Lazer sistemlerin vücutta etki mekanizmaları şu şekilde olur:
1- Termal etki : Lazer ışığı en çok ısı etkisiyle çalışır. Enerjinin yoğunluğu, atım süresi ve ısı iletimine bağlı olarak dokularda çeşitli derecelerde ısı etkisi ile etki gösterir.
2- Mekanik etki : Lazer enerjisi ile fotomekanik etki yaratılabilir.
3- Seçici fototermoliz : Lazerin dalga boyuna göre, seçici olarak dokudaki bazı ‘kromofor’ denilen hedef maddelere ( hemoglobin, melanin su gibi) etki gösterir.
LASER nasıl oluşur?
Laser ışığı, gaz ( argon, kripton, karbondioksid), sıvı ( boya) ya da katı (ruby, Nd:YAG) ortam içeren optik boşluklarda oluşur. Laser ortamındaki moleküllerin uyarılması, ışık fotonu salınmasını sağlar ve stabil bir durumda oluşur. Her ortam farklı dalga boylarında bir ışık oluşturur. Bu nedenle farklı isimlerle laser sistemleri mevcuttur. Oluşturdukları farklı dalga boyundaki laser ışınları nedeniyle, bu sistemlerin her biri ciltte veya ciltaltında bulunan su, hemoglobin, melanin gibi farklı moleküllere etki gösterir. Bu nedenle farklı amaçlarla farklı laserler kullanılır. Bir laser sistemi her türlü cilt problemini bu nedenle çözemez.
RUBY LASERLER
694 nm’dedir. İlk geliştirilen laser, devamlı akıma sahip ruby laserdir. Teknolojiyle Q-switvh ruby laser de gelişmiştir. Pigmentli lezyonlar ve dövmelerde etkilidir. Long pulse RUBY laser daha derin doku penetrasyonu sağlar. Melanin pigment hedef dokusudur. Epilasyonda kullanılabilir. Cilt renk değişiklikleri yapabilir.
YAG LASERLER
YAG (Yttrium-aluminum-garnet) laserlerin plastik cerrahide değişik kullanım alanları vardır. Nd (Neodymium), KTP (potasyum-tinayl-fosfat), ve Er (Erbium) laserle mevcuttur.
Nd:YAG laser (1064 nm) : Görünmez ışık spektrumdadır. Su, hemoglobin veya melanin tarafından çok zayıf emilir. Belirgin cilt kromoforu yoktur. Dokuda derine girer; yüzeyel leztyonlar için kullanımı kısıtlıdır. Koagülasyon ve hemostatik ( kanamayı önleyici) etkisi vardır. Hemanjiomlar, damarsal tümörler, varisler için etkilidir. Q-switch Nd:YAg laserler dövmelerde etkilidir.
KTP:YAG laser ( 532 nm) : Yeşil görünür ışık oluşturur. Ağız mukozası ve cilt tümörlerinde etkilidir.
Er:YAG (294 nm) : Su tarafından maksimum emilir. Bu nedenle çevre dokuya minimal enerji transferi olur. Normal dokuya zararı minimaldir.Yüzeyel kırşıklıklar ve cilt lekeleri için etkilidir.
ARGON LASER
488 nm ve 514 nm dalga boyundadır. Eskiden hemanjiom ve damarsal problemlerde kullanılırdı. Hipertrofik skar oluşturması nedeniyle kullanımı kısıtlıdır.
BOYALI LASERLER ( Flaslamp-pumped pulsed dye laser) :
Su veya alkol gibi çözücülerde çözünen çeşitli floresan boyalar içerir. 400 ve 100 nm arası çeşitli elektromagnetik spektrumda çalışır. 585 nm dalga boyundaki FLPD laser sistemi hemoglobin ve bir miktar da melanin gibi cilt pigmentleri tarafından emilir. Hemanjiom, vasküler lekeler ve telejiektazilerde etkilidir.
Karbondioksid laser nedir?
Karbondioksid laser ( 10600 mm) görünmez ışık dalga boyundadır. Cerrahi alet olarak kullanılan ilk laser sistemidir. Devamlı dalga ya da atımlı moda olabilir. Ablatif bir laser olan karbondioksid laser, cildin en üst tabakalarının soyulmasını sağlar. Kırışıklık ve cilt çizgisi tedavisi, dövme tedavisi, akne ve diğer skarlar, cilt gerginleştirme için kullanılır. Yüz gençleştirme için kullanılan ‘altın standart’ laser cihazıdır. Bu yöntemin iyileşme sürecinde yüzde 3 ay sürebilen kızarıklık olabilir.
Fraksiyonel laser nedir?
Fraksiyonel laser, kozmetik olarak olarak kullanılan, cildin en üst tabakalarını etkin bir şekilde buharlaştırarak yok eden ‘ablatif’ bir laserdir. Diğer ablatif laserlerden farkı , işlemin yapılmadığı çevre dokulara zarar vermemesidir. Bu yöntemde laser ışınları, fraksiyone olarak yani parçalara ayrılarak pek çok ufak mikro ışınlar halinde cilt üzerine yansıtılır. Laser ışınının cilde temas ettiği küçük alanlar arasında laserden etkilenmeyen alanlar kalır. Bu sayede yan etkiler daha az izlenir, iyileşme daha kolay ve çabuk olur.. Laser ışınından etkilenmiş olan mikro tedavi alanları, yeterli miktarda yeni kolajen üretimi sağlamakta ve cilt yenilenmesi sağlamaktadır. Pigmentasyon problemleri, güneş lekeleri, akne ve diğer skarların tedavisinde kullanılır.
Q-switched laser ne demektir?
1958’de Gordon Gould tarafından ilk defa ortaya konulan Q-switching ( quality switching) bazen ‘Dev atım oluşturulması’ diye de anılır. Türkçe’de kalite değiştirilmesi, arttırılması manasına gelir. Teknikte, devamlı dalga modunda çalışan aynı lasere göre aşırı yüksek pik güce( gigawatt) sahip ışık atımlarının oluşması sağlanabilir. Laserde Q switch işlemi , cihazın atım süresinin saniyenin milyarda biri seviyesine (nanosaniye) kısaltmak için geliştirilmiş bir teknolojidir.Nanosaniyelik atımda hedefin ısısı çok kısa sürede çok yüksek seviyelere ulaşır ve lazer hedefte kavitasyon, şok dalgası, termal genişleme şeklinde sonuçlanır.
Normal modda milisaniye süresinde atım yapan lazerler, hedefi termal gevşeme süresi içinde ısıtarak imha ederler. Q switching daha az atım(pulse) tekrar hızı, daha yüksek atım enerjisi ve daha uzun atım süresine sebebiyet verir.
Kaç çeşit Q-switch laser vardır?
3 çeşit Q-switch laser bulunmaktadır. Dalga boylarına gore Q-switch ruby (694 nm), Q-switch alexandrite (755 nm) ve Q-switch Nd:YAG (1064 nm) diye adlandırılır.
Q-switch laser hangi amaçlarla kullanılır?
Tıbbi olarak bu lazer sistemleri en çok dövme (tatuaj) silinmesinde kullanılmaktadır. Bunun yanında lazerli epilasyon, ciltte pigmentasyon problemleri, telenjiektaziler, hemanjiomlar, diğer damarsal cilt problemleri için kullanılabilir.